Đề bài: Bày tỏ ý kién của mình về vấn đề mà tác giả Thân Nhân Trung đã nêu trong Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuấy, niên hiệu Bảo Đại – 1944: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh rồi lên cao, nguyen khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”
Bài làm
Đất nước là một phạm trù rộng lớn nhưng yếu tố làm nên đất nước lại chính là ở mỗi một con người cụ thể. Vì thế, đất nước có tươi đẹp hay không, có giàu mạnh hay không hoàn toàn phụ thuộc vào sự phát triển của mỗi cá nhân. Vậy nên, tác giả Thân Nhân Trung đã từng nêu lên một ý kiến rất sáng suốt và đúng đắn trong Bài ký đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba – 1442: “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao, nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp”. Càng ngẫm nghĩ, ta càng thấm thía hơn về ý nghĩa sâu xa mà tác giả Thân Nhân Trung muốn truyền đạt.
“Hiền tài” là cụm từ Hán Việt mà xưa kia các thầy nho giáo vẫn dùng để chỉ những học sinh vừa học giỏi vừa có đạo đức. Còn “nguyên khí” là nội lực làm nên sức khỏe, thể trạng của một con người. Khi nguyên khí tốt nghĩa là người đó đang mạnh khỏe, tâm thế sẵn sàng, vui vẻ. Ngược lại, khi nguyên khí yếu, cơ thể mệt mỏi, sắc khí xấu đi, tâm tư buồn bã, chán nản… Đối với quốc gia, nguyên khí chính là cốt lõi của sự phát triển, sự phồn vinh, tươi đẹp. Cũng giống như con người, khi nguyên khí yếu, nghĩa là cái cốt lõi bị mất đi, đất nước rơi vào tình trạng nghèo nàn, xác xơ… Không phải ngẫu nhiên mà tác giả lấy nguyên khí của một con người cụ thể để nói về nguyên khí của quốc gia – một phạm trù rộng lớn. Bởi chính bản thân mỗi người dù nhỏ bé nhưng vẫn là một phần quan trọng và thiết yếu của đất nước.
Một đất nước có hàng triệu con người, nhưng tại sao lại chí có hiền tài mới là nguyên khí của quốc gia? Ta có thể lấy một ví dụ thật dễ hiểu như thế này: hàng ngày ta dung nạp vào cơ thể nhiều loại thức ăn khác nhau. Nhưng chỉ có những loại chứa dưỡng chất mới giúp ta khỏe mạnh. Ngược lại, sẽ có những loại thức ăn gây đau bụng, tiêu chảy… Tương tự như thế, giữa bao nhiêu con người, chỉ có những người tài giỏi, có đạo đức, có chí hướng mới mang lại sự phát triển cho đất nước. Trong lịch sử của nước ta có biết bao nhiêu anh hùng được ghi danh đã làm nên tên tuổi cho đất nước.
Như Trần Hưng Đạo, Lý Thường Kiệt như Bà Trưng, Bà Triệu,… Những con người ấy vừa có tài lại vừa có tâm. Tấm gương gần gũi với chúng ta nhất chính là chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đã hi sinh cả tuổi thanh xuân, cả cuộc đời mình cho đất nước. Bác đã từng là một người thanh niên trẻ tuổi anh dũng, can đảm, ham học hỏi, đi đến đâu là học hỏi đến đấy để quyết tâm tìm ra con đường tốt nhất cho nước nhà. Bác là một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, là một người cha hiền từ, giàu lòng thương yêu của mọi người dân Việt Nam. Chính Bác đã là hiền tài, là nguyên khí của quốc gia.
Bác đưa đất nước từ những tăm tối của đau khổ, từ những kiếp người nô lệ bần hàn đến với cuộc sống độc lập, tự do, với cuộc đời tươi sáng làm chủ chính mình. Cả cuộc đời bác đã làm nguyên khí cho quốc gia. Đưa dân tộc ta từ bóng tối ra ánh sáng, ánh sáng của niềm tin, của hạnh phúc. Ngày nay, khi đất nước đã hòa bình, nguyên khí Tổ quốc chính là những bạn học sinh vừa ngoan ngoãn, vừa học giỏi, là những vị cán bộ công tư rõ ràng thẳng thắn biết đứng về phía dân, biết nói lên tiếng nói của nhân dân. Không phải chỉ có những người học rộng hiểu cao mới là hiền tài.
Mà ngay cả một người nông dân cũng là hiền tài khi họ có những sáng kiến riêng trong lao động, sản xuất giúp bà con nâng cao năng suất làm việc, giảm thiểu công sức mệt nhọc, vất vả. Cụ thể như những người đã sáng chế ra máy gặt liên hoàn giúp người dân giảm thiểu đi rất nhiều công sức trong mùa vụ gặt hái… Một em bé ngoan ngoãn, lễ phép cũng chính là hiền tài của đất nước. Bởi chính em ấy sẽ là một trong những mầm non hi vọng lớn lao của gia đình, của dân tộc. Khi có thật nhiều hiền tài, là khi nguyên khí được tràn trề, thì tất nhiên, sự phát triển của đất nước cũng được đẩy mạnh và vững bền.
Nhưng đáng tiếc rằng, bên cạnh những vị hiền tài ấy vẫn còn rất nhiều kẻ bất tài, vô lương tâm đã tạo nên một luồng nguyên khí xấu làm ảnh hướng tiêu cực đến sự phát triển của đất nước. Những tên tội phạm cướp của giết người, buôn bán ma túy, gái mại dâm…. Tất cả đã làm nên một cục diện đen tối cho xã hội. Nhưng trước tiên, chính bản thân họ là người chịu thiệt thòi đầu tiên.
Bởi sẽ không bao giờ có một tương lai tươi sáng, hay một tâm hồn thanh thản cho những kẻ đã gây nên bao tội lỗi. Mà chẳng cần nói đâu xa. Ngay trong hàng ngũ các bạn học sinh, những bạn lười học, dối thầy dối bạn dối mẹ cha chính là những kẻ đang tổn hại đến nguyê khí của quốc gia. Bởi nếu không học hành nghiêm túc, sau này các bạn không thể trở thành người có ích cho xã hội, thậm chí còn lao vào con đường tội lỗi làm nhũng nhiễu xã hội. Khi đó, thế nước suy giảm, yếu dần rồi xuống thấp.
Vậy làm thế nào để trở thành một hiền tài cho đất nước, cho gia đình và cho chính bản thân? Bất kỳ ai cũng có thể trở thành hiền tài nếu quyết tâm tu chí đạo đức và ham học hỏi. Cuộc sống sẽ viên mãn biết bao khi xã hội không còn những kẻ cướp bóc, giết người, hành nghề lừa đảo… Thay vào đó là sự bình yên, sự công bằng và hòa bình thực sự. Các bạn trẻ ngay từ khi còn ngồi ghế nhà trường hãy tập trung học hành, rèn luyện đạo đức để mai này bước ra đời xây dựng tương lại, xây dựng đất nước, làm nguyên khí mạnh mẽ cho đất nước phát triển. Đồng thời các bạn cũng nên mạnh dạn, thẳng thắn và cương quyết nói không với những lời rụ rỗ ngon ngọt của kẻ xấu.
Nguyên khí của quốc gia phụ thuộc phần lớn vào các bạn. Vì vậy, hãy không ngừng rèn luyện để đưa đất nước đi lên, phát triền và bền vững.
