Đề bài: Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận
Bài làm
Tác giả Huy Cận là một nhà thơ tiêu biểu cho phong trào thơ mới của dân tộc ta. Trước cách mạng tháng Tám thơ của Huy Cận thường mang nỗi buồn man mác khi chưa tìm ra chân lí của cuộc đời mình.
Nhưng sau cách mạng tháng Tám thì thơ của Huy Cận đã thay đổi hẳn khi nó chuyển đổi sang phong trào tươi vui sôi nổi, hào hứng yêu đời thể hiện niềm tin của ông trước thời cuộc.
Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được tác giả Huy Cận sáng tác trong một chiến đi thực thế ở vùng Quảng Ninh. Trước cảnh thiên nhiên hùng vĩ và cảnh con người lao động hăng say nhiệt huyết tác giả đã viết bài thơ vô cùng độc đáo.
Bằng sự cảm nhận quan sát tinh tế, thể hiện sự tỉ mỉ của mình Huy Cận đã vẽ lên một bức tranh hoàng hôn với cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi và trở về vô cùng dũng mãnh. Những người ngư dân tựa những thủy thủ, những chiến sĩ trong trận chiến với sông nước, với biển cả mênh mông.
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
Tác giả Huy Cận dùng biện pháp nghệ thuật so sánh làm cho câu thơ sáng bừng lên, đối lập với những cảnh màn đêm buông xuống mặt trời dần khuất dạng.
Cảnh hoàng hôn trên biển thật tuyệt vời, mặt trời lặn mà cứ ngỡ nó đang từ từ đi xuống biển, sáng rực rỡ cả một vùng trời tựa như hòn lửa.
Cảnh màn đêm buông xuống qua cái nhìn của Huy Cận thật tinh tế, thể hiện sự sâu sắc khéo léo của tác giả, những đợt sóng biển như những chiếc then cửa đan cài lên nhau. Sau khung cảnh thiên nhiên cảnh hoàng hôn vô cùng hùng vĩ tuyệt vời thì bức tranh lao động của con người càng trở nên hăng say, tràn đầy nhiệt huyết:
Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta đàn cá ơi!
Lời hát của những người ngư dân trên biển ngợi ca sự giàu có hùng vĩ của biển cả với nhiều loại hải sản khác nhau. Nó mang lại nguồn thu nhập, sự sống, sự phấn khích cho những người ngư dân sống gần biển.
Những lời ca tiếng hát của con người khi ra khơi, mong cho khoang thuyền đầy ắp cá, với tinh thần tươi vui phấn khởi tạo nên sự hăng say tin tưởng cho con người. Tác giả Huy Cận đã tái hiện lại khung cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi vô cùng sinh động.
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng
Ra đậu dặm xa dò bụng biển
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
Trong những câu thơ này tác giả Huy Cận đã hòa mình vào thiên nhiên hùng vĩ, cùng với những người ngư dân tham gia vào trận chiến với thiên nhiên biển cả mênh mông.
Hình ảnh ” Buồm trăng” “lái gió” phảng phất những nét người đọc thường gặp trong thơ cổ điển nhưng lại mang hơi thở cuộc sống hiện đại thường ngày, gần gũi thân thuộc với những người dân lao động trên biển.
Biển khơi luôn là nơi cho chúng ta vô cùng nhiều nguồn lợi nhuận, thức ăn. Nó là nguồn tài nguyên vô cùng phong phú mang lại sự ấm no cho những người ngư dân
Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng.
Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,
Đêm thở sao lùa nước Hạ Long.
Trong khổ thơ này tác giả Huy Cận đã gọi tên từng loại cá một cách thân mật, như những người bạn thân thiết gọi tên nhau, sau bao ngày xa cách.
Hình ảnh màn đêm thở, khiến cho chúng ta liên tưởng suy nghĩ tới một bức tranh thiên nhiên vô cùng lãng mạn xen lẫn những giọt mồ hôi gian nan vất vả của người ngư dân đánh cá.
Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng
Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Trong những câu thơ này tác giả đã diễn tả lại khung cảnh đánh cá với những hành động vô cùng thành thục, điêu luyện tựa như những vị anh hùng đang múa võ trên biển cả mênh mông.
Nhịp bài thơ nhanh hơn, gấp gáp hơn. Đây cũng chính là khoảng khắc khi mặt trời chuẩn bị lên khiến cho người dân phải nhanh chóng thu lưới về để mang cá ra chợ bán. Những hình ảnh giản dị, mộc mạc ấy được tác giả Huy Cận miêu tả bằng những lời lẽ vô cùng tinh tế thể hiện sự vĩ đại của những người ngư dân. Họ tựa như những anh hùng trên mặt trận biển cả
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi
Trong khổ thơ cuối cùng này tác giả Huy Cận đã tái hiện lại khung cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về, những khúc hát vang xa trên đại dương gợi lên một sức sống mãnh liệt, hào hùng. Những khúc ca thể hiện niềm tin không khí sôi nổi của những người ngư dân sau một đêm làm việc cật lực trên biển họ trở về với cá đầy khoang. Một thành quả xứng đáng với những nỗ lực vất vả mà những người ngư dân đã bỏ ra.
Hình ảnh “Đoàn thuyền đánh cá” chạy đua với mặt trời trong cảnh bình minh là một hình ảnh vô cùng tươi đẹp. Nó là bức tranh lao động hăng say thể hiện tinh thần, nhiệt huyết sống, khát khao chiến thắng thiên nhiên, làm chủ biển cả của những con người lao động.
Với bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” tác giả Huy Cận đã mang một cái nhìn mới mẻ về khung cảnh làm việc của những người dân nơi làng chàng. Bài thơ ca ngợi tinh thần hăng say lao động yêu đời của những con người bình dị.
Thảo Nguyên
