Đề bài: Em hãy phân tích nhân vật ông Hai trong tác phẩm “Làng” của Kim Lân
Bài làm
Kim Lân được biết đến là một nhà văn rất am hiểu cuộc sống của người nông dân ở nông thôn miền Bắc. Trong tất cả các truyện của ông dường như đã đều xoay quanh cảnh ngộ và sinh hoạt của người nông dân. Truyện ngắn “Làng” được Kim Lân sáng tác ở trong thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp và đã được đăng trên tạp chí Văn nghệ năm 1948. Trong tác phẩm nổi lên nhân vật chính là ông Hai người làng chợ Dầu. Tác giả dường như cũng đã miêu tả khá thành công diễn biến tâm trạng của ông khi nghe tin đồn làng ông theo giặc. Qua đó, tác giả như đã muốn ca ngợi tinh thần yêu nước của ông Hai nói riêng và của người dân Việt Nam nói chung.
Ông Hai được xây dựng lên là một người rất tự hào về cái làng chợ Dầu của mình. Khi phải di tản cư thì ông Hai cứ như nhắc đi nhắc lại với những người chung quanh cái không khí cách mạng của làng ông: “Cả giới phụ lão có cụ râu tóc bạc phơ cũng vác gậy đi tập một hai…”. Và cứ như vậy, suốt cả buổi tối, ông lão ngồi cứ vén quần lên tận bẹn mà nói liên miên về cái làng của ông mà ông rất mực tự hào. Ông nói cho sướng miệng và dường như để cho đỡ nhớ làng chứ không chú ý người khác có nghe không? Và có thể sau những giây phút làm việc mệt nhọc, nằm gác tay lên trán, ông Hai lại nghĩ về làng. Ông cứ muốn về làng của ông mà thôi, ông đã muốn được “cùng mọi người đào đường, đắp ụ, xẻ hào, khuân đá…”. Vì quá yêu, và cũng quá tự hào về cái làng của ông mà ông “nghẹn đắng hẳn lại, da mặt tê rân rân”, ông như “chết lặng đi tưởng như không thở được” khi mà nghe tin cả làng mình theo Việt gian! Lúc đầu ông không thể tin nổi chuyện này, ông đã đi hỏi đi, hỏi lại “giọng ông như lạc hẳn” đi và hỏi “Liệu có thật không hở bác. Khi có người quả quyết như vậy vì ra ở dưới ấy lên và nói chắc như đinh đóng cột ở làng ông “Việt gian từ thằng chủ tịch mà đi”…, thì dường như ở ông Hai không thể nghe thêm được nữa. Ông như đã đánh trống lảng rồi đi thẳng. Và như văng vẳng bên tai ông tiếng người đàn bà cho con bú “Cha mẹ tiên sư chúng nó! Đói khổ ăn cắp, ăn trộm bắt được người ta còn thương. Còn giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát!”. Dường như những lời nói ấy như những nhát dao chém, như cắt cứa vào ông, tim ông se thắt lại. Dường như là bao nhiêu câu hỏi giằng xé trong ông. Tức quá, ông như cũng đã nắm chặt hai tay lại mà rít lên rằng “Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thể này!”… Rồi ông Hai lại nghĩ lại “chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được, ông như đã kiểm điểm từng người trong óc. Không mà, họ hoàn toàn là những người có tinh thần cả. Trong ông Hai dường như lúc này đang diễn ra sự giằng xé. Nửa tin, nửa ngờ.
Đêm đó, ông Hai trằn trọc và không sao ngủ được, “ông hết trở mình bên này lại trở mình bên kia, thở dài”. Khi nghe thấy mụ chủ nhà nói xa nói gần không chứa chấp người làng làm Việt gian, ông lão đã ngồi lặng đi. Có thể thấy bao nhiêu ý nghĩ đen tối, ghê rợn nối tiếp bời bời trong đầu ông, ông đã có ý định quay về làng. Vừa chớm nghĩ như vậy thôi, lập tức ông phản đối ngay rằng “Về làm gì cái làng ấy nữa. Chúng nó Theo Tây cá rồi, về làng tức từ bỏ kháng chiến”. Nghĩ như vậy nước mắt ông giàn dụa ra mãi. Và rồi ông như nhớ lại thuở xưa – thuở cuộc đời đen tối, lầm than, ông “rợn cả người”… Chỉ chừng ấy chi tiết thôi mà nhà văn Kim Lân đã cho người đọc hiểu tình cảm của ông Hai đối với Cách mạng, và đối với cả đất nước như thế nào. Nếu như ông Hai không yêu nước, không tin tưởng vào Cách mạng làm sao ông uất nghẹn, đau khổ đến như thế chứ. Và cũng bởi chính điều đó mà ông đã mừng rơn lên khi biết đích xác những lời kia chỉ là sự đồn đại láo toét. Ông đi tìm bác Thứ để thanh minh rằng “Chính cái tin làng chợ Dầu chúng tôi đi Việt gian ấy mà. Láo! Láo hết! Toàn là sai sự mục đích cả ” Ông Hai cứ lặp đi lặp lại câu “láo hết, toàn là sai sự mục đích cả”, ông Hai như còn múa tay lên mà khoe tin ấy với mọi nguời… Và tối hôm ấy, ông Hai lại vui mừng sang bên nhà bác Thứ, lại ngồi trồn chiếc chõng tre, vén quần lên tận bẹn mà nói chuvẹn về cái làng của ông… Kim Lân thật tài tình khi đã chọn được một tình huống khá độc đáo. Với cách thể hiện lòng yêu nước của nhà văn Kim Lân cũng có nét riêng không giống với bất cứ nhà văn nào cùng thời.
Có thể nói tác phẩm “Làng” là một truyện ngắn khá hay và thành công. Thành công lớn nhất về mặt nghệ thuật chính là khả năng miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật giàu sức lôi cuốn. Nhất là đoạn ông Hai nghe tin đồn làng ông làm Việt gian đã thể hiện tài năng miêu tả tâm lí nhân vật bậc thầy của Kim Lân. Với việc thông qua nhân vật ông Hai, tác giả như đã muốn ca ngợi tình yêu quê hương, tình yêu đất nước, sự giác ngộ cách mạng và còn cả của những người nông dân hiền lành, chất phác. Có thể nói chính tình yêu quê hương đất nước, ý thức giác ngộ cách mạng ấy mà họ một lòng theo Đảng, theo Cách mạng đã dám đứng lên giành quyền sống, giữ vững nền dộc lập tự chủ của dân tộc trước mọi gian nan, thử thách.
