[Văn mẫu học sinh giỏi] Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận

[Văn mẫu học sinh giỏi] Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

– Giới thiệu tác giả Huy Cận và bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

– thi phẩm là khúc tráng ca, ca ngợi con người lao động trong niềm vui làm chủ cuộc đời mới.

2. Thân bài

2.1. Cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi và tâm trạng của con người:

* Cảnh đoàn thuyền ra khơi

– NT so sánh, nhân hóa, liên tưởng

=> hoàng hôn trên biển đẹp rực rỡ

– Vũ trụ như một ngôi nhà lớn đang đi vào thời khắc nghỉ ngơi.

* Tâm trạng của con người

– Con người đi vào hoạt động – hành trình lao động đánh bắt cá thường xuyên, liên tục

– H/a ẩn dụ: Câu hát căng buồm

=> Diễn tả niềm vui, hào hứng say mê lao động ,thiên nhiên gần gũi với con người

– Hình ảnh so sánh, nhân hoá

=> ước mơ đánh bắt được nhiều hải sản.Thể hiện khát khao chinh phục thiên nhiên.

2.2. Cảnh đánh cá trên biển vào đêm

Hình ảnh đoàn thuyền và con người

+ NT:

– Ẩn dụ, nhân hóa, liên tưởng, hình ảnh sáng tạo,  lãng mạn .

– Nhiều động từ

– Đoàn thuyền kỳ vĩ, lớn lao hòa hợp với thiên nhiên vũ trụ; đang tung hoành giữa biển trời mênh mông

=> Con người lao động khỏa khoắn, gắn bó máu thịt với biển cả, họ vui tười, sống chan hòa với thiên nhiên vũ trụ; tin yêu vào cuộc sống tốt đẹp, yêu nghề, yêu biển.

Hình ảnh các loài cá:

– NT: Liệt kê, miêu tả, tính từ chỉ mầu sắc, nhân hóa, sự liên tưởng, tượng tượng

=> Vẻ đẹp rực rỡ lung linh huyền ảo của cá loài cá

=> Ca ngợi biển thanh bình, giầu có, iển là kho hải sản phong phú

2.3. Cảnh đoàn thuyền trở về

NT: nhân hóa, đối lập, cách nói khoa trương, giọng hào hùng

=> Đoàn thuyền trở về khi bình mình trong không khí vui tươi, khẩn trương của niềm vui thắng lợi

=> Tác giả vui, tự hào về đất nước  và cuộc sống đang đổi mới

3. Kết bài

– Sử dụng bút pháp lãng mạn và các biện pháp nghệ thuật : đối lập, so sánh, nhân hóa, phóng đại

– Âm hưởng khoẻ khoắn, sôi nổi, phôi pha, bay bổng, lạc quan

– Cách gieo vần linh hoạt (vần liền liền xen lẫn vần cách)

– Liên tưởng, tưởng tượng phong phú.

– Sự hài hoà giữa thiên nhiên và con người lao động, bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của nhà thơ trước đất nước và cuộc sống

Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

Bài văn tham khảo

 Trước Cách mạng, Huy Cận được biết đến với những tác phẩm nổi tiếng như Lửa thiêng, Vũ trụ ca,… Sau Cách mạng, ông đi theo tiếng gọi của Đảng, hòa mình vào công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Hòa bình lập lại, hơi thơ Huy Cận không còn nỗi buồn cô đơn, lạc lõng mà ấm áp, khỏe khoắn hơi thở cuộc sống mới. Đoàn thuyền đánh cá được sáng tác ở Quảng Ninh, năm 1958, trong một chuyến tác giả đi thực tế dài ngày. Bài thơ được đánh giá là một trong những bài thơ hay của thơ ca Việt Nam hiện đại.

Mở đầu bài thơ, Huy Cận đã vẽ ra trước mắt bạn đọc  một bức tranh sơn mài lộng lẫy với những sắc màu huyền ảo, cuốn hút vô cùng:

Mặt trời xuống biển như hòn lửa

Sóng đã cài then, đêm sập cửa

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Đoàn thuyền ra khơi đánh cá vào lúc hoàng hôn. Phía tây, mặt trời như một hòn lửa” đỏ rực đang lặn xuống lòng biern bao la. Màn đêm buông xuống kết thúc một ngày nhưng lại là thời khắc mà người ngư dân bắt tay vào công việc quen chuộc của mình: ra khơi đánh cá. Măt biển đêm không lạnh lẽo, đáng sợ mà vui tươi, cuốn hút hẳn lên bởi tiếng hát âm vang, khỏe khoắn. Tiếng hát ấy cất lên từ những trái tim vui say lao động trong cuộc đời mới: “Cầu hát căng buồm cùng gió khơi”. Câu thơ thể hiện trí tưởng tượng phong phú, bay bổng, lãng mạn của nhà thơ Huy Cận: tiếng hát như hòa cùng gió mạnh, thổi căng cánh buồm, đẩy thuyền phăng phăng rẽ song ra khơi. Cánh buồm no gió tượng trưng cho khí thế phơi phới, háo hức, hăn say đi lên xây dựng cuộc sống mới.

Biển cả về đêm đẹp lung linh, huyền ảo như bức tranh cổ tích diệu kì:

Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng

Cá thu biển Đông như đoàn thoi

Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng

Đến dệt lưới ta đàn cá ơi!

Phải chăng lòng yêu thiên nhiên, đất nước, lòng hăng say, nhiệt huyết với công việc mà biển cả về đêm lại mang sức cuốn hút đến lạ kì như vậy. Công việc đánh cá vốn nhọc nhằn, vất vả bỗng chốc trở nên thi vị trong cảm hứng thăng hoa lãng mạn của người nghệ sĩ. Thiên nhiên, công việc, con người cũng như được tắm gội trong cảm hứng trữ tình mãnh liệt ấy:

Thuyền ta lái gió với buồm trăng

Lướt giữa mây cao với biển bằng

Ra đậu dặm xa dò bụng biển

Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Những hình ảnh “lái gió” “buồm trăng”, “mây cao” “biển bằng” là những sản phẩm của trí tưởng tượng phi thường, là cảm hứng vũ trụ vốn được Huy Cận thể hiện rất thành công trong những bài thơ trước Cách mạng, nay những hình ảnh này được nhà thơ vận dụng một cách sáng tạo trong bài thơ để tạo nên những hình ảnh thơ vừa lãng mạn, vừa phi thường. Con thuyền đánh cá hay con thuyền thơ, con thuyền chở niềm vui say lao động có bánh lái làm từ gió, cánh buồm làm từ vầng trăng, và đang lướt giữa không gian khoáng đạt, tự do giữa trời và biển. Con thuyền ra khơi đánh cá mà như bước vào cuộc chiến đấu. Thật hồi hộp biết bao! Cũng thăm dò “bụng biển” tìm cho ra bãi cá; cũng “dàn đan thế trận” để giăng lưới, bủa lưới cho trúng luồng cá bạc, để sớm mai lúc trở về thuyền nào cũng đầy  ắp cá.

Những con cá được miêu tả chi tiết, chúng mang vẻ đẹp thật lộng lẫy:

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,

Cá song lấp lánh đuốc đen hồng.

Cái đuôi em quẫy trăng vàng chóe,

Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long.

Trên mặt biển đêm, ánh trăng long lanh dát bạc, cá quẫy đuôi, sóng sánh trăng vàng. Bài ca “gọi cá ”vẫn tiếp tục ngân vang, lúc náo nức, lúc thiết tha. Trăng thức cùng ngư dân, trăng cùng sóng dập dờn bên mạn thuyển, như “gõ nhịp” phụ họa cho tiếng hát. Trăng chiếu sáng cho người kéo được những mẻ cá đầy. Thiên nhiên, con người thật hòa hợp.

Bóng trăng mờ dần, mặt trời dần ló rạng:

Sao mờ kéo lưới kịp trời sáng

Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng

Vảy bạc đuôi vàng lóe rạng đông

Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.

Cả đêm dài vất vả cùng gió sương, công sức lao động được đáp đền xứng đáng. Người ngư dân đang vững chân nghiêng người, dồn tất cả sức mạnh vào đôi cánh tay cuồn cuộn cơ bắp để kéo lên những mẻ lưới nặng trĩu mới đẹp làm sao! Bóng dáng họ in trên nền trời hồng của buổi bình minh. Ánh bình minh chiếu rạng vào những con cá trên khoang thuyền làm lấp lánh thêm “vẩy bạc, đuôi vàng”. Cảnh bình minh thêm sáng hồng, rực rỡ bởi vẻ đẹp của những người ngư dân và thành quả lao động của họ. Nhịp thơ vui tươi như tinh thần nhẹ nhàng, phấn khởi của người lao động sau chuyến ra khơi thật tốt đẹp.

Niềm vui ấy còn lan tỏa trong những câu hát khi đoàn thuyền trở về:

Câu hát căng buồm với gió khơi

Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời

Mặt trời đội biển nhô màu mới

Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi

Vẫn là tiếng hát khỏe khoắn của người ngư dân – những người con của biển đang vượt lên làm chủ cuộc đời. Tiếng hát hòa trong gió, thổi căng cánh buồm đưa đoàn thuyền ra trở về trong niềm vui hân hoan, vui sướng. Hình ảnh “Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời”  rất chân thực mà cũng thật hào hùng. Lời thơ phản ánh khí thế háo hức, hăm hở trong lao động, trong công cuộc xây dựng cuộc đời mới.

Hòa cùng niềm vui to lớn của mọi người, nhà thơ như được chắp cánh cho trí tưởng tượng bay bổng. Đoàn thuyền lao vun vút trên sóng nước đại dương, “Mặt trời đội biển nhô màu mới” một màu hồng rạng rỡ, tinh khôi, và ánh mặt trời phản chiếu trong muôn ngàn mắt cá trên thuyền, tựa như hàng ngàn mặt trời nhỏ xíu đang tỏa sáng niềm vui. Đến đây, bức tranh biển cả ngập tràn sắc màu tươi sáng và ăm ắp chất sống trong từng dáng hình, đường nét của cảnh, của người.

Đoàn thuyền đánh cá là một khúc tráng ca lao động. Nhà thơ ca ngợi biển cả mênh mông – nguồn tài nguyên bất tận của Tổ quốc, ca ngợi những con người lao động cần cù, khỏe mạnh, ngày đêm làm giàu cho đất nước. Chúng ta cùng chia sẻ niềm vui to lớn với nhà thơ, với tất cả những người lao động mới đang kiêu hãnh ngẩng cao đầu trên con đường đi tới tương lai tươi sáng.

Mila